Nauki ścisłe wyzwaniem dla uczniów i rodziców

Jak zatem wspierać dzieci w nauce przedmiotów ścisłych i przygotować je do wyzwań przyszłości?

Nauki ścisłe – między teorią a praktyką

Badanie przeprowadzone wśród rodziców uczniów szkół podstawowych pokazuje skalę wyzwań związanych z nauczaniem przedmiotów ścisłych. Aż 37% rodziców deklaruje, że ich dzieci mają problemy z takimi przedmiotami jak fizyka, chemia czy matematyka. Co ciekawe, rodzice wskazują na konkretne przyczyny tych trudności. Oprócz teoretycznego podejścia do nauczania (33%), często wymienianą przyczyną jest zbyt dużą ilość materiału (33%). Niemal tak samo istotne są brak uzdolnień dzieci w tym kierunku (32%) oraz głęboko zakorzeniony stereotyp, że są to trudne przedmioty (31%). To właśnie obawy związane z własną znajomością tematów ścisłych często powstrzymują rodziców przed wspieraniem swoich dzieci w nauce. Dodatkowo aż ponad ¼ badanych rodziców (26%) uważa, że ich dziecko po prostu nie lubi uczyć się przedmiotów ścisłych.

- Dzieci potrzebują praktycznego podejścia do nauki przedmiotów ścisłych. Ponad jedna trzecia ankietowanych rodziców wskazuje na zbyt teoretyczne i mało angażujące metody nauczania. Fascynacja naukami ścisłymi rodzi się poprzez doświadczenia i eksperymenty, niejedynie przez samą teorię. Nauczyciele potrzebują więcej przestrzeni na prowadzenie praktycznych zajęć, a dzieci zachęcania do poznawania świata przyrody, chemii czy fizyki w praktyce. W tym procesie młodzież potrzebuje kompleksowego wsparcia - nie tylko ze strony szkoły i rodziców, ale całego ekosystemu edukacyjnego – tłumaczy Dorota Strosznajder, Dyrektor Działu Komunikacji Korporacyjnej oraz Pełnomocnik ds. odpowiedzialności społecznej Henkel Polska.

Praktyczne wsparcie dla rodziców i edukatorów

Program "Świat Młodych Badaczy" firmy Henkel odpowiada na potrzeby zidentyfikowane w badaniu, oferując praktyczne warsztaty i eksperymenty, które pomagają przełamać stereotyp trudnych przedmiotów ścisłych już na wczesnym etapie edukacji. Działający w Polsce od 2016 roku program skierowany jest do uczniów klas 2-3 szkół podstawowych. Rozwija kluczowe kompetencje przyszłości, takie jak współpraca, kreatywność i wytrwałość w rozwiązywaniu problemów, wpływając tym samym na przyszłe wybory edukacyjne i zawodowe dzieci. Henkel w ramach tego programu udostępnia gotowe, profesjonalnie przygotowane materiały, które mogą być wykorzystane przez każdego – niezależnie od własnych doświadczeń z naukami ścisłymi czy poziomu wiedzy.

Nauka poprzez zabawę i eksperymenty

Bariera związana z postrzeganiem przedmiotów ścisłych jako trudnych oraz niechęć dzieci do ich nauki może być skutecznie przełamana. Przy odpowiednim podejściu nauka staje się fascynującą przygodą dla najmłodszych, której celem jest zarażenie dzieci bakcylem eksperymentowania i ciekawości świata. Proste codzienne przykłady pokazują, że to nie tylko skomplikowane wzory, ale również interesujące zjawiska, które nas otaczają.

- Od wielu lat pokazuję na festiwalach nauki proste doświadczenia, choć unikam nazywania ich 'doświadczeniami' – uczę wykonywania 'sztuczek'. Dziecko, które już słyszało o 'tej trudnej fizyce', może być do niej źle nastawione. 'Sztuczkę' natomiast chętnie pozna i będzie nią mogło zaimponować rówieśnikom. A gdy coś się nie udaje? To doskonała okazja do ćwiczenia cierpliwości, opanowania i wspólnego poszukiwania przyczyn niepowodzenia. Nawet doświadczonemu magikowi czasem coś się nie udaje – przyznaje Wiktor Niedzicki, wieloletni popularyzator nauki, dziennikarz, wykładowca akademicki, z wykształcenia fizyk oraz ambasador polskiej edycji projektu "Świat Młodych Badaczy".

Zrozumienie podstawowych zasad nauki pozwala rozwijać umiejętność logicznego myślenia i rozwiązywania problemów – każde nowe pojęcie staje się krokiem do poznawania bardziej złożonych zagadnień w przyszłości.

Jak polscy uczniowie wypadają na tle innych rówieśników na świecie?

Wyniki badania PISA dostarczają istotnych danych na temat umiejętności matematycznych polskich uczniów. W porównaniu z 2018 rokiem odnotowano spadek średniego wyniku z matematyki o 27 punktów (z 516 do 489 punktów), choć wciąż wynik ten pozostaje powyżej średniej OECD. Badania pokazują również, że aż 23% uczniów osiągnęło najniższy poziom umiejętności matematycznych lub niższy, co oznacza, że prawie co czwarty polski nastolatek może mieć trudności w wykorzystywaniu matematyki w codziennych sytuacjach. Równocześnie 9% prezentuje najwyższe umiejętności matematyczne - to osoby, które stanowią przyszłą bazę kandydatów na kierunki ścisłe, przyrodnicze i techniczne.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują dodatkowo, że tylko niemal 19% absolwentów polskich uczelni kończy kierunki ścisłe i techniczne, mimo rosnącego znaczenia tych kompetencji na rynku pracy.

Co czwarty rodzic nie wie, jakie nauki będą kluczowe dla przyszłości dziecka

Badanie SW Research ujawnia również niepewność rodziców wobec przyszłości – blisko 23% ankietowanych nie potrafi określić, jakie dziedziny nauki będą najbardziej przydatne ich dzieciom. W takim kontekście szczególnie ważne jest rozwijanie uniwersalnych kompetencji, takich jak krytyczne myślenie czy umiejętność rozwiązywania problemów, na które zwraca uwagę raport "Świat Młodych Badaczy 4.0: Kompetencje do przyszłości", przygotowany przez firmę Henkel we współpracy z futurolożką, dr Edytą Sadowską.

Raport wskazuje również, że niezależnie czy rynek pracy będzie zdominowany przez technologie, zrównoważony rozwój, czy lokalną produkcję, – umiejętności z zakresu nauk ścisłych pozostaną fundamentem sukcesu zawodowego, a umiejętności analityczne i technologiczne będą kluczowe w obliczu szybkich zmian technologicznych, społecznych i ekologicznych.

Program “Świat Młodych Badaczy” oferuje nauczycielom i rodzicom gotowe moduły, scenariusze lekcji i propozycje eksperymentów dostępne na stronie internetowej projektu. Materiały te mogą być wykorzystywane zarówno w szkołach, jak i w domu. Co szczególnie istotne, zostały zaprojektowane w sposób przystępny dla każdego – bez względu na poziom wiedzy czy kreatywności danego opiekuna. Dzięki temu zarówno osoby bez doświadczenia w naukach ścisłych, czy rodzice, którzy sami mieli trudności z przedmiotami tego rodzaju w szkole, mogą z łatwością przeprowadzić eksperymenty wspólnie ze swoimi dziećmi.

Celem programu jest wspieranie edukacji, by już teraz odpowiadała na wyzwania przyszłości, przygotowując dzieci do roli naukowców, biotechnologów, inżynierów i liderów, którzy będą stawiać czoła globalnym wyzwaniom, takim jak zmiany klimatyczne, ograniczanie zasobów naturalnych czy rosnące nierówności społeczne.

Więcej informacji o programie "Świat Młodych Badaczy" oraz materiały edukacyjne dostępne są na stronie: www.henkel-swiatmlodychbadaczy.pl.

Badanie zostało przeprowadzone metodą CAWI przez SW Research na zlecenie firmy Henkel Polska w dniach 27.08-02.09.2024 na próbie 601 rodziców uczniów klas I-VIII szkół podstawowych.