USG: co każdy pacjent wiedzieć powinien?

Jak działa USG?
Ultrasonografia pozwala na uzyskanie obrazu narządów wewnętrznych (lub jeśli kobieta jest w ciąży – płodu) za pomocą fal ultradźwiękowych. Są one wysyłane przez głowicę, którą przykłada się do badanych tkanek po uprzednim posmarowaniu skóry w miejscu badania specjalnym żelem. Następnie fale odbijają się od badanej części ciała. Po komputerowym przetworzeniu danych na monitorze można zaobserwować punkty odpowiadające umiejscowieniu ich odbicia. Badanie USG jest całkowicie bezinwazyjne i bezpieczne. Można je wykonywać wielokrotnie, np. w celu monitorowania przebiegu choroby bez szkody dla pacjenta. Tym bardziej, że obecnie lekarze mają do dyspozycji urządzenia gwarantujące nie tylko jakość obrazu, ale i mobilność. Co oznacza, że mogą badać pacjentów przy łóżku, na wizycie domowej, czy w miejscu wypadku.

Kiedy lekarz powinien skierować pacjenta na USG?
Obecnie, na badanie ultrasonograficzne zwykle kierowani są pacjenci po wstępnym przebadaniu przez lekarza (np. palpacyjnym czy osłuchowym). USG pozwala zdiagnozować wiele dolegliwości.

• Jama brzuszna i układ moczowy Lekarze zalecają profilaktyczne wykonywanie badania USG jamy brzusznej każdemu co najmniej co 2 lata, a najlepiej co roku. Pozwala to na wczesną diagnozę m.in. nowotworów. Podobnym, często przeprowadzanym badaniem jest USG układu moczowego, które koniecznie należy przeprowadzić przy krwiomoczu czy kolce nerkowej.

• Stawy, mięśnie i ścięgna Osobom aktywnym fizycznie zaleca się regularnie sprawdzanie stanu zdrowia tkanek miękkich i stawów za pomocą USG ortopedycznego. Regularne badania mogą pomóc zapobiec pogłębionym kontuzjom.

• Serce i układ krążenia Rodzajem badania USG pozwalającym zdiagnozować nieprawidłową pracę serca jest echo serca wykonywane za pomocą echokardiografu. Pomaga ono wykryć takie dolegliwości i schorzenia jak zaburzenia rytmu mięśnia sercowego czy nadciśnienie. Innym rodzajem badania jest USG pozwalające zdiagnozować bardzo poważne choroby układu krążenia. Warto je wykonać m.in. w przypadku każdego rodzaju omdlenia, częstych bólów czy zawrotów głowy.

Jakie badania USG powinna wykonać kobieta?
Kobietom w każdym wieku zaleca się wykonanie corocznie profilaktyczne badanie USG tarczycy. Lekarze badając pacjenta oceniają wielkość tarczycy, budowę i strukturę tkanek, mogą wykryć guzki, zwapnienia i torbiele tego narządu. Diagnozując niedoczynność i nadczynność tarczycy wykonanie USG tego narządu jest czynnością konieczną. Innym badaniem zalecanym kobietom, szczególnie młodszym poniżej 50 r.ż. jest USG piersi oraz USG narządów rodnych.

Czy USG w ciąży można wykonywać częściej?
Obecnie, USG w trakcie ciąży jest standardem medycznym zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. W czasie ciąży zaleca się jego wykonanie trzykrotnie:

• między 11. a 14. tygodniem ciąży,

• między 18. a 22. tygodniem

• po 30. tygodniu ciąży.

Jeśli ciąży nic nie zagraża, wykonywanie badania USG w krótszych odstępach czasu nie jest konieczne. W przypadku ciąży bliźniaczej lub jeżeli ciężarna ma nadciśnienie lub cukrzycę, badanie USG należy wykonywać częściej. Jeśli pojawiają się krwawienia – nawet co kilka dni. Nie wymaga ono wcześniejszych przygotowań i jest całkowicie bezpieczne.

Czy można robić USG dzieciom?
Badanie USG jest często stosowane przez lekarzy pediatrów w diagnostyce u dzieci i niemowląt. Pozwala ono ocenić m.in. stan narządów, wielkość organów i ich budowę. Dzięki badaniom USG, możliwe jest wykrycie wszelkiego rodzaju nieprawidłowości w budowie narządów – torbieli i guzów. Nie ma żadnych przeciwwskazań jeśli chodzi o ich wykonywanie wśród najmłodszych. Można je w razie potrzeby wykonywać wielokrotnie bez żadnego niebezpieczeństwa dla zdrowia.

Czy USG wymaga przygotowania?
Wśród pacjentów panuje przekonanie, że każde badanie USG wymaga wcześniejszego przygotowania. W rzeczywistości, takowego wymaga jedynie wcześniej zaplanowana diagnostyka USG jamy brzusznej (np. wykonywane na czczo, powstrzymanie się od palenia tytoniu na kilka godzin przed) oraz dróg moczowych (np. wypicie na godzinę przed 1 litr wody mineralnej, zatrzymanie moczu w pęcherzu). Obecnie, dzięki nowoczesnym, mobilnym urządzeniom do USG, jak Philips Lumify, takie badanie może stać się standardem już na pierwszej wizycie. Lekarze mogą bowiem korzystać z mobilnych głowic do USG, które wystarczy podłączyć do smartphone’a, aby uzyskać obraz.