Prywatne teatry: moda czy konieczność?

Krystyna Janda

Gdy aktorka otwierała swój Teatr Polonia przy ulicy Marszałkowskiej 56, wielu pukało się w czoło. Ludzie nie wierzyli w to, że teatr prywatny może być nie tylko ambitny, ale i dochodowy. Jak do tego doszło? - Tak się ułożyły sprawy wokół mnie, że nie miałam miejsca, w którym mogłabym grać, w związku z czym pewnego poranka postanowiłam, że je stworzę sama.- opowiada Krystyna Janda.

Stworzenie własnej sceny okazało się jednak zajęciem bardzo czasochłonnym i... kosztownym. Aktorka za 1,5 mln zł kupiła w Warszawie nieczynne kino, wygrywając wcześniej przetarg. Ponieważ lokal był w opłakanym stanie, musiała wydać aż dwa miliony złotych na gruntowny remont i przebudowę scen.

Skąd wzięła pieniądze? Wraz z mężem postanowiła sprzedać swój kosztowny dom, by tylko spełnić swoje marzenia. Pieniądze na kolejne sztuki uzyskała dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury.

Dla aktorki najtrudniejsze były początki, gdyż Krystyna Janda musiała wtedy pogodzić wiele ról: aktorki, reżysera, menadżera, dyrektora artystycznego, biletowej, a nawet... sprzątaczki. W dniu, kiedy Teatr Polonia ruszył pełną parą, Krystyna Janda sadzała gości w bocznym pomieszczeniu.

Na składanych krzesełkach skupiali się wokół małej estradki, gdzie - podczas budowy głównej sali - odbywały się premiery kameralnych widowisk. Pierwsze sztuki były monodramami: Jandy (Ucho, gardło, nóż Vedrany Rudan, Skok z wysokości Leslie Ayvazian) i Katarzyny Figury (Badania terenowe nad ukraińskim seksem Oksany Zabużko), które dzięki oryginalnym tekstom pełnym przekleństw ściągnęły warszawską publiczność.

Scena zaprasza też twórców poszukujących własnej drogi, jak Przemysław Wojcieszek. Dziś trudno wyobrazić sobie mapę scen warszawskich bez Polonii.

Emilian Kamiński

Aktor znany z serialu M jak miłość już od dawna marzył o swoim prywatnym teatrze. Po latach starań Kamiński wynajął od miasta kamienicę przy al. Solidarności 93, zdobył dotację unijną (5 mln zł) i w 2009 roku, po sześciu latach kosztownych remontów, otworzył Teatr Kamienica.

Budynek, w którym mieści się teatr ma bogatą historię i od początku swego istnienia był miejscem łączącym sztukę i biznes. Mieszcząca się tam przed wojną kawiarnia Pod fontanną była miejscem koncertów oraz spotkań artystów i środowisk finansowych.

Dziś, na powierzchni 1800 metrów kw. powstały trzy sceny: Scena Oficyna mieszcząca do 400 osób; Scena Parter na 100 osób oraz Piwnica na 80 osób.

O tym, jak wiele pracy kosztowała Kamienica rodzinę Kamieńskiego opowiada jego żona, Justyna Sieńczyłło:

- Emilian stworzył cały teatr oczami wyobraźni. On z zamiłowania jest też budowniczym, więc widział to wszystko od strony praktycznej. To, co sobie wtedy wymyślił, dzisiaj stoi. Niektórzy architekci, których prosiliśmy o pomoc, pukali się w czoło, kiedy słyszeli o pomysłach Emiliana. Twierdzili, że to się nie uda. Dzięki jego żelaznej konsekwencji i nadludzkiej pracy jednak się udało!

Teatr Kamienica miała współtworzyć z Kamińskim... Krystyna Janda! Jednak nie doszło do współpracy. Dlaczego?

- Zaprosiłem Krysię i mieliśmy wspólnie tutaj pracować. - opowiada Emilian Kamiński. - Przyjaźnimy się, studiowaliśmy przecież na jednym roku w dzisiejszej warszawskiej Akademii Teatralnej. Dlaczego nasze drogi się rozeszły? Ona i ja pracujemy inaczej. Jesteśmy różni, ale szanujemy się i lubimy.

Dziś Teatr, na deskach którego występuje m. in. Jacek Kawalec czy Przemysław Cypryański jest prężnie rozwijającą się sceną. Jednak początki były okupione wieloma wyrzeczeniami:

- Koszty psychiczne i emocjonalne, jakie ponieśliśmy, są olbrzymie. - opowiada Justyna Sieńczyłło. - Kompletny brak czasu dla siebie. Na kilka lat zrezygnowaliśmy z życia rodzinnego i osobistego. To duża cena. Przejęłam opiekę nad synami i domem, próbując to łączyć z pracą zawodową. A Emilian to nawet nocuje w teatrze, dlatego mówi o sobie, że stał się ojcem ,,dochodzącym".

Każdy jednak przyzna, że wysiłek włożony w powstanie Kamienicy opłacił się!

Maria Seweryn

Po sukcesie Teatru Polonia wystartował Och-Teatr, stworzony przez Fundację Krystyny Jandy na Rzecz Kultury. Placówka działa w budynku kina Ochota przy ul. Grójeckiej 65 w Warszawie. A jej szefem jest córka Jandy, Maria Seweryn. Po co Krystynie Jandzie drugi teatr, skoro Polonia wystawia tak wiele cieszących się ogromną popularnością sztuk?

- Brakowało nam godzin i dni, aby je wszystkie prezentować, dlatego szukaliśmy nowej sali, która pozwoliłaby nam rozwinąć działalność. - opowiada gwiazda Tataraku. - Szczęśliwie się złożyło, że ta sala czekała na nowego zarządcę - dodała artystka.

Nowy teatr miał więc wpasować się w istniejąca lukę: - Teatrowi Polonia zostawimy klasykę i sztuki tradycyjne, tak to nazwijmy, czy interpretacje tradycyjne. - mówi Maria Seweryn.

- W Och-Teatrze mamy zamiar opowiadać, dialogować, śmiać się i krzyczeć w sposób bardziej odważny. Mamy nadzieję, że będzie to scena bardziej aktualna poprzez tematy tu poruszane i sposób ich interpretowania. Tematy i sprawy gorące, teksty kontrowersyjne, teksty społecznie zaangażowane, czy klasykę inaczej zobaczoną.

Komercyjny repertuar Och- Teatru okazał się strzałem w dziesiątkę, a obawy jego współtwórczyń, nieuzasadnione. Dziś teatr, którym zarządza Maria Seweryn przyciąga tłumy maniaków teatralnych!

Michał Żebrowski

Znany i popularny aktor już dwa lata temu postanowił zerwać ze scenami, na których, jak sam mówi, ''dusił się" i otworzył kolejną prywatną scenę w Warszawie.

Michał Żebrowski wynajął więc salę w Pałacu Kultury i Nauki. W otwarcie swojego teatru Żebrowski nie musiał ładować tak wielu prywatnych środków finansowych, co jego konkurenci, gdyż to miasto wyremontowało to miejsce za blisko 700 tys. zł. Na dodatek remont odbył się w ekspresowym tempie, gdyż trwał tylko dwa miesiące.

Teatr 6. piętro, mieści się - jak nazwa wskazuje - na 6. piętrze Pałacu Kultury i Nauki, w Sali Koncertowej. Projekt powstał z inicjatywy Spółki ŻEBROWSKI & KORIN ProSkene oraz PKiN w Warszawie.

Otwarcie sceny oraz pierwsza premiera odbyły się 6. marca, w atmosferze skandalu. Na deskach teatru zadebiutował bowiem w roli aktora sam Kuba Wojewódzki!

Obsadzenie znanego z ciętego języka showmena było strzałem w dziesiątkę, gdyż bilety rozeszły się na pniu. Sami twórcy teatru nie kryli, że charakter sceny jest komercyjny, ale nie oznacza to słabego poziomu artystycznego:

- Zależy nam, żeby wystawiać sztuki, które sami chcielibyśmy oglądać, czyli teatr, który wzrusza nie popadając w ckliwość, który bawi nie błaznując, i który prowokuje do myślenia nie nudząc. - mówi Michał Zebrowski.

- Podpisaliśmy umowę wynajmu sali na trzy lata. - dodaje aktor. - Spektakle będą tam grane przez większość weekendów w roku. Ja jestem dyrektorem artystycznym, frontmanem teatru, ale to Eugeniusz zajmuje się doborem repertuaru, artystów, z którymi współpracujemy. - wyjaśnia Żebrowski.

Tomasz Karolak

Teatr prywatny okazał się też marzeniem popularnego aktora. Marzeniem, które zaczęło się spełniać.

- Wszystko zaczęło się od prób do O północy przybyłem do Widawy -  trzeciej części słynnego krakowskiego spektaklu "Opis obyczajów" w reżyserii Mikołaja Grabowskiego. - opowiada Karolak.

- Szukaliśmy miejsca na próby tej sztuki. Kiedy weszliśmy z aktorami do budynku przy Konopnickiej, nie chcieliśmy już stąd wyjść!

Aktor zakasał więc rękawy i zrobił wszystko, by nowa warszawska scena znalazła swą siedzibę właśnie w budynku dawnego basenu YMCA przy Konopnickiej 6. Budynek należy do Związku Harcerstwa Polskiego.

Karolak wspomina, że sam jeszcze na studiach był harcerzem. - Doskonale się porozumieliśmy. ZHP wynajęło nam przestrzeń na sześć lat z prawem pierwszeństwa ewentualnego przedłużenia umowy po upływie tego okresu, a ja wesprę medialnie ich kampanię na 100-lecie Harcerstwa Polskiego. - mówi aktor.

Jednak zanim podjął decyzję musiał się poważnie zastanowić: - Wahałem się, czy otwierać teatr - zwierza się Tomasz Karolak.

- W tym czasie dostałem propozycję wystąpienia w telewizyjnym show. Nie wiedziałem, czy można to łączyć. Wtedy dostałem jeszcze inną propozycję - aby zagrać w Teatrze Polonia u Krystyny Jandy. Pani Krystyna stwierdziła, że przecież te prace wcale nie kolidują ze sobą. Obiecała, że w razie czego podzieli się swoim doświadczeniem w prowadzeniu sceny.

Wiedza czołowej specjalistki od teatrów prywatnych okazała się nie do przecenienia. Karolak zakasał więc rękawy i w remont i pierwszą produkcję zainwestował prywatne pieniądze, które miał mu przynieść udział w głośnym show Polsatu Tylko nas dwoje. Dziś jego teatr IMKA jest jednym z najbardziej lubianych prywatnych teatrów w stolicy.


Joanna Bielas